SASTERAWAN NEGARA PERINCIKAN IMEJ WANITA DALAM SASTERA MELAYU

SASTERAWAN NEGARA PERINCIKAN IMEJ WANITA DALAM SASTERA MELAYU

UUM ONLINE: Sasterawan Negara, Dato’ Dr. Zurinah Hassan berkongsi pengalaman dan perjuangannya dalam dunia penulisan sastera sekali gus menyemarakkan nilai kesusasteraan di kalangan warga universiti.

Dato’ Dr. Zurinah membincangkan ‘Citra Wanita Dalam Puisi Melayu Tradisional’ sempena Program Syarahan Sasterawan Di Universiti anjuran Unit Bahasa Sastera dan Budaya Melayu, Pusat Pengajian Bahasa, Tamadun dan Falsafah (SLCP), kelmarin.

Menurutnya, dalam karya agung Melayu imej wanita diperlihatkan melalui watak yang dikenali dalam sejarah seperti Puteri Gunung Ledang, Tun Teja, Tun Fatimah dan Tun Kudu.

Memetik ungkapan puisi beliau yang bertajuk ‘Pesanan Puteri Gunung Ledang Kepada Sultan Mahmud’ berdasarkan peristiwa Peminangan Puteri Gunung Ledang dalam teks Sejarah Melayu, penentangan wanita ke atas kekuasaan dan ketidakadilan diperlihatkan secara tersirat.

Pesanan Puteri Gunung Ledang kepada Sultan Mahmud

Tun Mamat

Sampaikan pesanku kepada Sultan

Pinta dipenuhi syarat-syarat ini

Jika aku ingin diperisterikan

Perbuatkan jambatan emas jambatan perak

Bawakan tujuh dulang hati kuman, hati nyamuk

Air mata dan air pinang muda setempayan

Darah raja dan anak raja semangkuk

Sebenarnya

Aku telah pun menduga

Dia akan sanggup merentang jambatan derita

Dia merelai negeri menjadi dulang sengsara

Membiarkan rakyat memikul tempayan air mata

Kehidupan terbakar dalam api berahi

Selagi kepanasan tidak terpercik ke tubuhnya.

Tun Mamat

Sebenarnya aku memberi syarat ini

Kerana aku tidak sudi menjadi permaisuri Sultan

Dan hidup bercerminkan kekeruhan

Biarlah Gunung Ledang berdiri mengingatkan

Ada bunga yang tidak dapat digubah

Sesedap titah

Seorang perempuan pun ada kalanya

Berhak memilih kebebasan

Seorang Sultan pun ada kalanya

Harus tunduk kepada kekalahan

“Sultan sanggup mengerah rakyat, malah sanggup mengorbankan nyawa rakyat untuk melakukan segalanya hanya untuk mendapatkan Puteri Gunung Ledang yang sekadar menjengah di alam mimpi. Nafsu serakah itulah antara faktor yang membawa kepada kejatuhan kerajaan Melayu Melaka dan negeri Melayu secara umumnya,” katanya.

Jelasnya, karya sastera secara tidak langsung turut memperlihatkan bahawa imej wanita sejak dahulu lagi telah diangkat dengan baik bagi menjelaskan peranan mereka dalam kekuasaan lelaki.

Namun begitu, menurut beliau, sejarah juga turut membuktikan bahawa kekuasaan lelaki juga telah mencalar jiwa wanita. Hal ini bukan sahaja berlaku di zaman tradisional, malah di era moden, kekuasaan lelaki dan kelemahan wanita sering menjadi fenomena dalam masyarakat.

Surat Teja Kepada Tuah

Sampai hatimu Tuah

Mawar cinta yang kuberikan

Kau bawa ke perhitungan

Kenanga dari sanggulku

Kau sangkutkan ke singgahsana

Untuk mengharumkan namamu

Tuah, aku adalah perempuan malang

yang harus merana, kerana paras rupa

kecantikanku bukanlah satu dosa

namun ia telah diperdagangkan

dengan pintar percaturan lelaki

seperti bunga pada sesedap gubahan

di hujung lidah seorang sultan.

Aku seperti perempuan lainnya

Telah dibesarkan oleh peraturan

Dihaluskan oleh adat

Dengan suara yang dilembutkan untuk menerima

Diajar untuk pandai merelakan paksaan

Kerana itu adalah kesopanan

Yang menyempurnakan kejadian

Seorang perempuan

Barangkali akulah yang bersalah

Membina impian di sayap perasaan

Untuk berbakti sebagai isteri

Sebuah impian yang indah

Sajak beliau berjudul ‘Surat Teja Kepada Tuah’ yang diangkat daripada peristiwa dalam teks Sejarah Melayu telah memperlihatkan tipu daya lelaki dalam mencapai impian sendiri sehingga sanggup melukakan jiwa dan perasaan seorang wanita sebaik Tun Teja.

“Kelemahan wanita apabila perlu akur kepada norma dan adat yang telah ditentukan dalam masyarakat demi menjaga kesempurnaan kejadian seorang wanita”.

Program Syarahan Sasterawan Negara Di Universiti ini juga mempersembahkan bacaan sajak dan syair hasil tulisan SN Dato’ Dr Zurinah Hassan oleh pelajar UUM.

Beliau turut terlibat dalam menjayakan Bengkel Penulisan Kreatif: Menyusun Aksara Kritis: Alam Terkembang Sebagai Layar.

Dato’ Dr Zurinah Hassan merupakan Karyawan Tamu Utama UUM dan beliau telah menghasilkan lebih 20 karya kreatif dari pelbagai genre seperti puisi, autobiografi, memoir, cerpen, novel dan kajian penyelidikan sastera.

Beliau ialah sasterawan wanita pertama yang dianugerahkan sebagai Sasterawan Negara (yang ke-13), di samping turut mendapat pelbagai anugerah seperti SEA Write Award (2004), Hadiah Sastera Perdana dan anugerah Puisi Putera (2003).

Karya-karya beliau telah diterbitkan dalam pelbagai bahasa seperti English, Spanish, Russian, Mandarin, dan Tamil.

Comments

No comments yet. Why don’t you start the discussion?

Leave a Reply

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.